Anadolu Renkleri Boşnaklar
Boşnaklar bir Güney Slav halkı. Çoğunluğu Balkanlar'da Bosna-Hersek'te, Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Almanya, ABD, Avusturya, İsveç, Kosova, Makedonya Cumhuriyeti ve Türkiye’de de Boşnaklar vardır.Boşnaklar, yüzyıllarca dine dayalı bir kimlik tanımı içinde yer almışlar, Bosna-Hersek ve Sancak'ta yaşayan Ortodoks veya KatolikGüney Slavları ise Sırp veya Hırvat milletlerinin bu bölgelerdeki uzantıları kabul edilmiştir.1963'de Yugoslavya'nın Sosyalist Federal Cumhuriyet tanımına geçişi ile birlikte Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti yönetiminde Sırpların egemen konumunun zayıflamaya başlaması Boşnaklar için yeni bir millî kimlik tanımının yolunu açmıştır.
1961'de ortaya atılan "Etnik Müslüman" terimi ile Boşnaklar bu isim altında Bosna-Hersek'in yönetiminde Sırpların ve Hırvatların yanı sıra söz sahibi hâle gelmişlerdir.
1968'deMüslüman milleti kavramı, dinî mensubiyeti ifade eden Müslüman kavramından farklı bir anlam içerecek şekilde Yugoslavya Anayasasına girmiştir.
(Bu anlama göre, örneğin, Yugoslavya Arnavutları, (ekseri) müslüman olup, Müslüman değildiler.).
Bosna-Hersek'in bağımsızlığını kazanmasından sonra ise, Boşnak terimi millî bir anlam kazanmıştır.
Bu anlamda Sırbistan-Karadağ 2002 ve 2003 nüfus sayımı verilerine ve bireylerin kendi tanımlamalarına göre önemli bir Boşnak nüfus bulunmaktadır. Söz konusu veriler şu şekildedir:
Sancak'ta; Boşnaklar 193.026 kişi (toplam nüfusun % 45,31'i), Sırplar 156.852 kişi (toplam nüfusun %36,82), Karadağlılar 29.892 kişi (toplam nüfusun %7,02'i), Müslüman milleti 27.047 kişiye (toplam nüfusun %6,35'i);
Karadağ'da; Karadağlılar 267.669 kişi (toplam nüfusun %43,16'i), Sırplar 198.414 kişi (toplam nüfusun %31,99'i), Boşnaklar 48.184 kişi (toplam nüfusun %7,77'i), Arnavutlar 31.163 kişi (toplam nüfusun %5,03'i), Müslüman milleti 24.625 kişi (toplam nüfusun %3,97'i),Hırvatlar 6.811 kişi (toplam nüfusun %1,1'i).
Ayrıca, Sırbistan, Hırvatistan ve Makedonya'da % 1'ler civarında küçük bir Boşnak nüfus yaşamakta, işgücü göçü nedeniyle baştaAlmanya gelmek üzere Batı Avrupa ülkelerine yerleşmiş Boşnaklar da bulunmaktadır.
Tarih
Boşnak toplumunun en eski kökleri, 2 bin yıl önce Last Glacial Maximum u takiben Balkanlar'da genişleyen antik topluma dayanabilir. Fatih Sultan Mehmed, Bosna'yı aldığı zaman sadece Katoliklere değil Bogomil mezhebindeki Bosna Hıristiyanlarına da çok müsamaha göstermiş ve onların devlet hizmetinde yetişmelerini sağlamıştır. İsa'yı Allah'ın kulu olarak kabul etmeleri ve Muhammed'i tanımalarından dolayı Bogomiller, Müslümanlara daha yakın görünüyorlardı.
Sancak'ta; Boşnaklar 193.026 kişi (toplam nüfusun % 45,31'i), Sırplar 156.852 kişi (toplam nüfusun %36,82), Karadağlılar 29.892 kişi (toplam nüfusun %7,02'i), Müslüman milleti 27.047 kişiye (toplam nüfusun %6,35'i);
Karadağ'da; Karadağlılar 267.669 kişi (toplam nüfusun %43,16'i), Sırplar 198.414 kişi (toplam nüfusun %31,99'i), Boşnaklar 48.184 kişi (toplam nüfusun %7,77'i), Arnavutlar 31.163 kişi (toplam nüfusun %5,03'i), Müslüman milleti 24.625 kişi (toplam nüfusun %3,97'i),Hırvatlar 6.811 kişi (toplam nüfusun %1,1'i).
Ayrıca, Sırbistan, Hırvatistan ve Makedonya'da % 1'ler civarında küçük bir Boşnak nüfus yaşamakta, işgücü göçü nedeniyle baştaAlmanya gelmek üzere Batı Avrupa ülkelerine yerleşmiş Boşnaklar da bulunmaktadır.
Tarih
Boşnak toplumunun en eski kökleri, 2 bin yıl önce Last Glacial Maximum u takiben Balkanlar'da genişleyen antik topluma dayanabilir. Fatih Sultan Mehmed, Bosna'yı aldığı zaman sadece Katoliklere değil Bogomil mezhebindeki Bosna Hıristiyanlarına da çok müsamaha göstermiş ve onların devlet hizmetinde yetişmelerini sağlamıştır. İsa'yı Allah'ın kulu olarak kabul etmeleri ve Muhammed'i tanımalarından dolayı Bogomiller, Müslümanlara daha yakın görünüyorlardı.
Türk'lerin vicdan hürriyetine hürmet göstermeleri,birkaç asır Katolik kilisesi ile bu mezhep krallarının ve Macarların zulmüne uğrayan Bogomil Boşnaklar,Sırp ve Bulgarların zulmüne uğrayan Pomakların da toplu olarak İslamiyet’i kabul etmelerine sebep olmuştur.
Bogomil mezhebine bağlı olan Boşnaklar, savaş kâbiliyetleri ve Macarları iyi tanımaları sebebiyle Macaristan ile yapılan savaşlarda etkin bir rol oynamışlardır. Müslüman Boşnaklar her zaman Osmanlı Devleti'nin kuzeybatı hudûdunu yalnız başlarına savunmuşlardır. Boşnaklar İslamiyet’i kabul etmeleri ile Osmanlı Devleti'nin çeşitli kademelerinde görev yapmışlardır, defterdar, kaptân-ı derya ve sadrazam dahi olmuşlardır. Hersekzade Ahmed Paşa (1497-1516) beş kez sadrazamlığa getirilmiştir.
Boşnakların etnik kökeni hususundaki çalışmaların bazıları, onların Balkanlar’da diğer Slav halklarından her zaman ayrı durmaya gayret gösterdiklerini, bütün diğer Slav halkları Ortodokslaşma veya Katolikleşme eğilimi gösterirken Boşnakların Bogomil inancını sürdürdüklerini gösterir. Ayrıca, kültürel özellik olarak da diğer Slavlardan farklı kalmasına, Balkanlar’da tarihî süreç içinde yaşayan Müslüman olmayan Türkler ve sonrasındaki Müslüman Türklerle ilişkilerinin bulunması; Osmanlı Devleti’nin bürokrasisinde Boşnak nüfusun azımsanmayacak oranı ve Boşnak halkının Osmanlı Devleti’ne son dönemlerine kadarki bağlılığı gösterilebilir. Bosna Eyaleti-Vilayeti, Osmanlı idarî sisteminde isyanların yaşanmadığı müreffeh bir vilâyet özelliğinde olmuştur.
“Boşnak”, “Boşnyak” etnonimi konusunda çeşitli etimoloji çalışmalarından birisi de bu ismin, söz konusu halkın tarihteki önderlerinden biri olan Bonyak adına işaret etmektedir. Boşnaklar, Osmanlı Devleti idaresinin ardından Güney Balkanlar’da kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ve sonrasında kurulan Yugoslavya döneminde Slavlarla daha yoğunluklu bir etkileşim içinde olmuşlardır. Bosna-Hersek’in Yugoslavya’dan bağımsızlığını kazanmasının ardından gelişen yeni süreçte Boşnaklarda özleşme çabaları görülür. Bu çabalar, hem millî hem dinî açıdan söz konusudur.
Bogomil mezhebine bağlı olan Boşnaklar, savaş kâbiliyetleri ve Macarları iyi tanımaları sebebiyle Macaristan ile yapılan savaşlarda etkin bir rol oynamışlardır. Müslüman Boşnaklar her zaman Osmanlı Devleti'nin kuzeybatı hudûdunu yalnız başlarına savunmuşlardır. Boşnaklar İslamiyet’i kabul etmeleri ile Osmanlı Devleti'nin çeşitli kademelerinde görev yapmışlardır, defterdar, kaptân-ı derya ve sadrazam dahi olmuşlardır. Hersekzade Ahmed Paşa (1497-1516) beş kez sadrazamlığa getirilmiştir.
Boşnakların etnik kökeni hususundaki çalışmaların bazıları, onların Balkanlar’da diğer Slav halklarından her zaman ayrı durmaya gayret gösterdiklerini, bütün diğer Slav halkları Ortodokslaşma veya Katolikleşme eğilimi gösterirken Boşnakların Bogomil inancını sürdürdüklerini gösterir. Ayrıca, kültürel özellik olarak da diğer Slavlardan farklı kalmasına, Balkanlar’da tarihî süreç içinde yaşayan Müslüman olmayan Türkler ve sonrasındaki Müslüman Türklerle ilişkilerinin bulunması; Osmanlı Devleti’nin bürokrasisinde Boşnak nüfusun azımsanmayacak oranı ve Boşnak halkının Osmanlı Devleti’ne son dönemlerine kadarki bağlılığı gösterilebilir. Bosna Eyaleti-Vilayeti, Osmanlı idarî sisteminde isyanların yaşanmadığı müreffeh bir vilâyet özelliğinde olmuştur.
“Boşnak”, “Boşnyak” etnonimi konusunda çeşitli etimoloji çalışmalarından birisi de bu ismin, söz konusu halkın tarihteki önderlerinden biri olan Bonyak adına işaret etmektedir. Boşnaklar, Osmanlı Devleti idaresinin ardından Güney Balkanlar’da kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ve sonrasında kurulan Yugoslavya döneminde Slavlarla daha yoğunluklu bir etkileşim içinde olmuşlardır. Bosna-Hersek’in Yugoslavya’dan bağımsızlığını kazanmasının ardından gelişen yeni süreçte Boşnaklarda özleşme çabaları görülür. Bu çabalar, hem millî hem dinî açıdan söz konusudur.
Kültür
Folklor
Boşnak folkloru, 15’nci yüzyıla tarihlenen uzun bir geleneğe sahiptir. Boşnak kültüründeki pek çok unsur gibi onların folklorları Slavik karışımı ve Doğu etkisindedir.
Tipik olarak 19’ncu yüzyıldan önce yer alır. Boşnak folklorunda iki popüler karakter, düzenbaz ve kahraman görülür. Diğer düzenbazlar akıllı bilge adamı içerir.
Dil
Boşnaklar,Boşnakça konuşurlar. Türkiye’de ve Yunanistan’ın Batı Trakya bölgesinde yaşayan Pomakların dili ile bu dil şive farkı hariç hemen hemen aynıdır.
Dil
Boşnaklar,Boşnakça konuşurlar. Türkiye’de ve Yunanistan’ın Batı Trakya bölgesinde yaşayan Pomakların dili ile bu dil şive farkı hariç hemen hemen aynıdır.
Yalnız Pomaklar, Kiril alfabesini kullanırlar ve güney Rusçaya daha yakın olarak kabul edilir.
Boşnak lisanı,Sırpçadan alfabe olarak Hırvatçadan bazı kelimeler bakımından farklıdır. Bu 3 dilin gramerleri aynı olup sadece şive farklılıkları görülmektedir. Boşnakçanın söz varlığında Müslüman dünyasının terminolojileri çok fazladır. Bu Müslüman terimleri içinde Türkçenin yeri, tarihî ilgisi ve Osmanlı Devleti’ndeki uzun tarih birliği sebebiyle apayrıdır. Türkçe, Boşnakçanın yapısında sadece söz varlığıyla değil, dil kullanımıyla da vardır. Mesela, Boşnakların bayram kutlamalarında “bajram mubarek olsun” ifadesinin aynen kullanılması buna örnektir.Boşnakça ayrıca kendine özgü iki yazılış biçimine sahipti. Bunların ilk 'Begovica (ayrıca Bosansika olarak da söylenir) Kiril abecesi; ikincisi ise Arap abecesidir. Bugün, bu iki kullanım da hemen hemen ölmek üzeredir. Çünkü, günümüzde bu kullanımın okur yazarsayısı oldukça azdır. Bugün Boşnakça Latin esaslı alfabesi ile kullanılmaktadır.
Din
Boşnakların İslam'a, bazıları Ateizm, Agnostisizm ve Deizm'e inanır. Bundan dolayı Seküler Hümanizm Dünya Görüşü Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti zamanı boyunca yaygındı. Rumeli Müslümanlarının çoğunluğu Sünni'dir ve az sayıda Bektaşi inancına sahiptir.
Kaynak vikipedi
Toplam nüfus4.8 milyon (tahmin)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Bosna-Hersek 2.150.541(2013)
Türkiye 2.000.000(2006)
Sırbistan c. 150.000(2002)
Karadağ 48.184(2003)
Slovenya 21.542(2002)
Hırvatistan 20.755(2001)
Makedonya 17.018(2002) 
Almanya c. 80.000(2005) 
Amerika Birleşik Devletleri 98.766 
Avusturya 95.007(2006) 
İsveç 53.918(2004) 
Avustralya 18.000(2001) 
Norveç 15.216(2006) 
İsviçre 23.457(2000) 
Kanada 12.185(2001) 
Belçika 4.000(2002) 
İspanya 2.038(2006) 
Malezya 2.000(2006)
EmoticonEmoticon